* محاسبه بهای تمام شده پول
آشنایی با برخی واژه ها ضروری به نظر می رسد:
* متوسط منابع: قسمتی از منابع بانک یا بدهی ها که در سمت چپ ترازنامه قرار دارند سپرده‌ها و پس انداز مردم در نزد بانک هاست که بصورت سپرده‌های کوتاه‌مدت، بلند‌مدت، ارزی و یا اوراق مشارکت و.. می باشد. نوع دیگر منابع ( بدهی ها) وام‌ها و تسهیلاتی است که از بانک‌های دیگر دریافت شده. همچنین حقوق صاحبان سهام و وجوهی مانند ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول و ذخیره استهلاک نیز بخشی دیگر از منابع می باشند. با محاسبه متوسط مجموع این بدهی ها از ابتدای سال، متوسط منابع بدست می آید.
بیشتر بخوانید: بانک مسکن یا صندوق سرمایه گذاری؟
* سپرده قانونی: سپرده قانونی از حاصل ضرب متوسط منابع در ضرایبی مشخص بدست می آیدکه بصورت تودیع در نزد بانک مرکزی قرار می گیرد.
* ضریب نقدینگی : درصدی از متوسط منابع است که جهت تامین نقدینگی شعب بانکها و خودپردازها توسط بانک مرکزی از میزان سپرده قانونی کسر می شود. این امر موجب کاهش منابع نزد بانک مرکزی (سپرده قانونی) و افزایش منابع در اختیار بانک می‌گردد.
* ضریب احتیاطی: مقداری از منابع نیز جهت تسویه پایاپای و پاسخگویی به سپرده گذاران در هر لحظه در دسترس باشد. این مقدار از منابع اگر چه در اختیار بانک قرار دارد اما نمی توان از آن استفاده ای بجز آنچه شرح داده شد شود.
آنچه از منابع باقی مانده، منابع آزادی است که بانک می تواند آنرا سرمایه گذاری کرده یا نسبت به اعطای تسهیلات اقدام کند. یعنی منابعی که پس از کسر سپرده قانونی و ضریب احتیاطی و افزودن ضریب نقدینگی مانده است. با تقسیم خالص سود پرداختی به منابع آزاد نرخ سود تعدیل شده بدست می آید. ولی از آنجا که این نرخ، سود پرداختی را به کل منابع نشان می‌دهد، برای بیان اینکه چه سهمی از نرخ سودِ تعدیل شده با توجه به میزان منابع آزاد، مربوط به هر یک از منابع است، با استفاده حاصلضرب نرخ سود تعدیل شده در درصد سهم منابع آزاد “نرخ موزون شده منابع” بدست می آید.نرخ هزینه‌های غیر بهره‌ای نیز از حاصل تقسیم هزینه کل بانک (شامل : استهلاک، پرسنلی و اداری و …) به جمع کل منابع آزاد بانک بدست می آید که بصورت درصد برآورد می‌شود.در آخر با توجه به تمامی آنچه از مراحل قبل بدست آوردیم، بهای تمام شده پول از حاصل جمع نرخ سود تعدیل شده و نرخ هزینه‌های غیر بهره‌ای به دست می آید.
# بهای تمام شده پول